Categorie: Allemaal politiek

En het mag de Nederlandse belastingbetaler geen geld kosten

Nog even over de bijna failliete Grieken. Europese ministers van financiën zijn druk bezig met een reddingsplan om hun Griekse collega wat lucht te geven. De belangrijkste voorwaarde is dat het plan niets mag kosten:

Zo kan gekozen worden voor garanties of een serie leningen van EU-landen aan Griekenland. Voor die leningen zou Athene een voordeligere rente betalen dan aan banken. […] “Hoe dan ook: Griekenland zal er voor moeten betalen en het mag de Nederlandse belastingbetaler geen geld kosten”, zei demissionair minister Jan Kees de Jager (Financiën) na afloop. “Het plan wordt gebruikt als een tactisch kernwapen”, was gisteren onder Europese diplomaten te horen. “Men houdt het achter de hand maar hoopt het nooit in te zetten.”

Uw boerenklompen geven het al aan: een plan dat niets kost kan niet veel doen. En een plan dat iets doet kan niet gratis zijn.

Het is het laatste. Bij al deze plannen is het best mogelijk dat de operatie ons uiteindelijk geen geld kost, maar er is een positieve kans dat er wel kosten zijn. De verwachte waarde van de kosten is dus groter dan nul.

Lees verder “En het mag de Nederlandse belastingbetaler geen geld kosten”

Beursberichten

Onze eco.nomie.nl politieke aandelenmarkt is voortvarend van start gegaan, waarvoor dank. Het aantal deelnemers loopt inmiddels in de tientallen en zojuist vond de honderdste transactie plaats. Daarmee zijn we nu al een van de meest actieve markten op het handelsplatform. Helemaal efficient is de markt nog niet; zo schijnen onze lezertjes momenteel te denken dat er bij de aanstaande kamerverkiezingen bijna 153 zetels te verdelen zijn. En zelfs dat is vooruitgang; eerder deze week waren dat er nog 158. Het gaat dus de goede kant op.

Op de markt lijkt sprake van een duidelijk Cohen-effect: het nieuws dat hij het leiderschap van de PvdA overneemt leidde op de markt tot een kleine twee zetels winst tot 30.5, veel meer dan in de peilingen, waarmee de PvdA nu duidelijk de grootste is. En ook in de nieuwe leider van de SP hebben onze handelaren meer vertrouwen dan de peilingen. De PVV tenslotte kende gisteren een opmerkelijke terugval met 4 zetels naar 24, net toen bekend werd dat BNN met een eigen partij komt. Al heeft dat daar waarschijnlijk vrij weinig mee te maken.

Overigens wees een actieve handelaar ons er op dat de manier waarop Inkling de waarde van uw portefeuille bepaalt wat vreemd is. In feite wordt uitgegaan van de executiewaarde. Heeft u bijvoorbeeld 20 aandelen CDA in uw bezit, dan worden die in uw portefeuille gewaardeerd voor de prijs die het aandeel zou hebben als u die 20 aandelen allemaal zou verkopen. Dat slaat niet echt ergens op. Trekt u zich er vooral niets van aan. Uiteindelijk wordt immers gewoon afgerekend op basis van de verkiezingsuitslag.

Dan Doen We Het Zelf Wel

U weet het, we zijn hier dol op voorspelmarkten. De teleurstelling was dan ook groot toen bleek dat de Volkskrant geen nieuwe Politieke Aandelenmarkt voor de aanstaande kamerverkiezingen zou gaan organiseren.

Maar niet getreurd. Dan doen we het zelf wel. Op Inkling.com kunt u nu handelen op een heuse eco.nomie.nl politieke aandelenmarkt! Natuurlijk gaat dat allemaal alleen werken als de markt voldoende liquide is, maar als al onze trouwe lezertjes zich gaan aanmelden en actief gaan handelen moet dat geen enkel probleem zijn. Doe schrijf u in en doe mee! En vertel het uw vrienden!

Hoe het werkt? Op de markt worden aandelen van politieke partijen verhandeld. De prijs van een aandeel weerspiegelt het aantal zetels dat de markt denkt dat die partij gaat halen. Meer uitleg op de markt.

Helaas zijn er wat kleine nadelen. Voorspelmarkten werken het best als er echt geld op het spel staat. Bij Inkling is dat helaas niet het geval. U gaat handelen met een budget van 5000 virtuele dollars. Doe dus gewoon alsof het om echt geld gaat.

Wat er verder te halen valt? Eh, eigenlijk niets, behalve dan het genoegen deel te mogen uitmaken van een goed functionerende efficiente markt. We zouden een prijs kunnen uitreiken voor degene die het het beste doet, maar dat is niet verstandig want werkt alleen maar bubbels in de hand. Er kan overigens ook short worden gegaan.

In de rechterkolom van deze site zullen we de koersen bij houden. Fijne handel! En klik hier om naar de markt te gaan.

Opnieuw stemmen in Rotterdam

Er zijn onregelmatigheden geweest bij de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam. Een commissie kijkt ernaar:

De commissie zal volgens een woordvoerder niet adviseren de verkiezingen in de hele stad over te doen, maar mogelijk wel in enkele kiesdistricten.

Het idee is dat met een tweede stemming alsnog de ware intentie van de kiezer boven water komt. Maar dat is natuurlijk niet het geval. Voor degenen die opnieuw zouden moeten stemmen voor de raad van Rotterdam is de overweging anders, nu bekend is wat de rest van de stad gekozen heeft. Het is dan ook mogelijk zij hun stem, in het licht van de bekende resultaten, zullen veranderen.

Een voorbeeld is gemakkelijk bedacht: stel dat Groen Links mijn favoriete partij is, maar dat ik liever PvdA stem als er een groot risico is dat Leefbaar Rotterdam de grootste partij dreigt te worden. Vorige keer stemde ik Groen Links. Wetende wat de andere districten gestemd hebben, kan ik beslissen om deze keer toch PvdA te stemmen. De districten die opnieuw mogen stemmen hebben op deze manier een informatievoordeel. Dat is in strijd met de gelijke behandeling van Rotterdamse burgers.

Dit is geen onbekend probleem; het is ook de reden dat veel landen (voorbeeld) een verbod kennen op het publiceren van een peiling tijdens de dag van de verkiezingen. Als er opnieuw gekozen moet worden, zou het in de hele stad over moeten.

Marktfalen

Zo, met de lokale stemming achter de rug kunnen we ons gaan richten op het grote spektakel, de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 9 juni aanstaande. Bij de voorgaande editie hebben we hier de kolommen volgeschreven over de handel op de Politieke Aandelenmarkt (PAM), georganiseerd door de Volkskrant. We hadden zelfs suggesties voor verbetering.

Maar eens vragen hoe ze het deze keer aan gaan pakken. Het mailtje terug is erg kort:

Vooral vanwege organisatorische redenen ziet de Volkskrant dit jaar af van het organiseren van de PAM.

Ja maar. En wij dan?

Verkiezingen

We hebben het hier bij gelegenheid over verkiezingen en de stemparadox gehad: de kans dat je stem doorslaggevend blijkt is zo klein, dat het verwonderlijk is hoeveel mensen de moeite om te stemmen. Toch toont onderzoek aan dat mensen met meer democratische rechten gelukkiger zijn [eerder]. Dat kan zijn omdat hun overheid beter luistert en daarom de publieke diensten beter aansluiten op de vraag. Maar waarschijnlijker is dat er een vorm van procedural utility speelt: het uitbrengen van zijn stem zelf brengt de mens geluk.

Zoals altijd wordt geluk met name bepaald door relatief bezit. De auteur van bovenstaand onderzoek vertelde mij ooit dat mensen die niet mogen stemmen terwijl de rest dat wel mag (zoals buitenlanders), verdrietiger zijn dan inwoners van een land waar niemand mag stemmen. Denk dus vandaag even aan mij en al die andere inwoners van Nederlandse gemeenten waar vandaag, door omstandigheden, nog geen verkiezingen zijn.

Tekortwaanzin

In het aardige stukje dat Maarten Schinkel vandaag voor de NRC schrijft gaat hij in op de trucs die de Grieken (en wie nog meer?) hebben uitgehaald om toekomstige inkomsten nu al ten gelde te maken en zodoende de begroting op te krikken. Dat betekent dus eigenlijk dat het hele cijfer van een begrotingsover- of onderschot niet zoveel zegt. Ik schreef daar al eens eerder een stukje over, maar de econoom die nu echt gelijk lijkt te krijgen is de Amerikaanse professor Larry Kotlikoff. Deze man roept al decennia dat begrotingen over één jaar letterlijk niets zeggen over fiscale houdbaarheid. Hij heeft het daarbij over deficit delusion, waarvan de titel van dit stukje een poging tot vertaling is.

Kotlikoff was onlangs in Amsterdam en ging daar ouderwets hard tekeer tegen de traditionele begrotingsleer. Zijn twee ingebrachte papers (makkelijk en moeilijk) zijn zeer de moeite waard. Die kritiek past hij met name toe op de Amerikaanse problematiek van Medicare en pensioenen maar hier in Europa blijkt de toepassing een stuk praktischer.

Het lastige probleem is dit: als je netjes elk jaar inkomsten en uitgaven boekt, zoals nu gebeurt, komt de overheid tot een begroting die controleerbaar en transparant is. En het klopt ook nog, in zekere zin. De Grieken, die bijvoorbeeld de Staatsloterij indirect verkochten, verdienden daar (dit jaar) echt geld mee. Maar na die operatie blijft de netto contante waarde van de hele toekomstige overheid gelijk (of neemt af, als Goldman Sachs betaald is). Dat laatste zou je willen meten. Zo zou de verkoop van aardgas in Nederland niet tot extra inkomsten leiden (maar de ontdekking ervan wel).

Maar om dat te doen moet je (op deze manier bijvoorbeeld) berekeningen met aannames gaan maken. Dat is politiek nou juist erg moeilijk, en lastig controleerbaar. Het liefst zou je zoiets voor alle Eurolanden door een onafhankelijk instituut op dezelfde manier laten doen, en het SGP op deze maatstaf definiëren. Voorlopig zie ik dat er niet van komen.

U bent een aap

AapTijdens de Den Uyl lezing [pdf] vergeleek Wouter Bos de markt met Bokito. Het is een hilarische vondst en zeker de quote du jour. Bos zei:

De markt gedraagt zich soms als Bokito. Je kunt heel lang denken dat je hem onder controle hebt maar op een dag doet hij toch wat zijn reflexen hem ingeven. Uiteindelijk geeft een hele brede diepe greppel meer zekerheid dan een goede dompteur.

Mooie beeldspraak. En een prima slachtoffer natuurlijk, want wie durft zich nog uit te spreken voor de markt?

Laten wij het (nog maar eens) proberen. De markt, dat is wat er gebeurt als volwassen mensen met elkaar handelen zonder dat de overheid daar continu met de neus bovenop staat. Dat gaat meestal prima, want u en uw tegenpartij weten heel goed wat u wilt. De markt, dat is toch vooral zelf kunnen kiezen, de macht bij de consument. De markt, dat bent u zelf. Vaak zijn het de grootkapitalisten, de natuurlijke vijand van Wouter Bos, die het minste belang hebben bij een eerlijke markt.

Dat weet Wouter Bos ook en daarom is zijn lezing de moeite waard: het subtiele verhaal (dat de krant in tegenstelling tot Bokito niet haalt) bevat veel goede punten, over meetbare en onmeetbare welvaart en ondernemerschap als motor. En de quote over economen is beter dan die over apen:

Het brengt mij bij mijn volgende punt en dat is vooral een oproep aan economen, ook pvda economen. En daar zijn er nogal wat van. We hebben zelfs een officiële economenparadox. Die luidt dat 80% van de toonaangevende economen in Nederland lid is van de PvdA maar dat 80% van onze achterban grote moeite heeft met de economische recepten waar zij mee leuren.

(Zou dat kloppen, dat percentage?) De oproep is om niet alleen te kijken naar zaken die in geld uit te drukken zijn. Echte economen doen dat als het goed is vanzelf.

Opiniepeiling

Eigenlijk ben ik tegen stemwijzers. Het idee achter zo’n test is toch dat je kiest voor inwisselbare uitdragers van dezelfde gedachte, terwijl volgens mij juist de persoon van de politicus er veel toe doet. Het is prima om van tevoren mooie plannen te maken maar eenmaal in het parlement draait het toch om de events, my dear boy. En als de events onverwacht zijn doet de persoon er ineens wél toe.

Maar goed, de stemkaart ligt al op de mat en je moet toch wat en dus onderwierp ik mij maar weer aan de Europese stemwijzer. Ik zal u de uitslag besparen, maar interessant is dat je achteraf kunt kijken hoe anderen over de stellingen denken en welk belang ze daaraan hechten. Uiteraard in een selectieve steekproef, maar dan nog leveren de cijfers een mooie inkijk in de wereld van de niet-econoom. Na de klik de economische stellingen en de percentages op het moment van schrijven.

Lees verder “Opiniepeiling”

De AOW-leeftijd

Vandaag stond ik even te kijken naar Agnes Jongerius en Sweder van Wijnbergen die in discussie waren op de UvA. Het ging over de AOW-leeftijd en beiden waren het erover eens dat die eigenlijk variabel moet zijn. Voor zware beroepen, vond met name de vakbondsbestuurder, moet de pensioenleeftijd dan lager uitvallen.

De discussie ging er vervolgens over of er een systeem bestaat dat bijhoudt wie er lang genoeg in een zwaar beroep heeft gediend om voor de vroege pensionering in aanmerking te komen. En hoe lastig dat juridisch was. En de eindeloze discussies die er gevoerd moesten worden met mensen wiens beroep net niet zwaar genoeg was.

Twee opmerkingen (die ik natuurlijk ter plekke had moeten maken maar die altijd te laat komen). Wie zo’n systeem invoert maakt zware beroepen aantrekkelijker. Dat leidt er onmiddelijk toe dat de (relatieve) beloning voor zware beroepen afneemt. Het is de vraag of stratenmakers wel beter af zijn met een lager loon in ruil voor een eerder pensioen.

Verder valt het op hoe ingewikkeld de wereld wordt als je geen vertrouwen hebt in het vermogen van mensen om dit soort afwegingen zelf te maken. De compensatie voor een zwaar beroep is het loon dat je ervoor krijgt. Als je voorziet dat je in zo’n beroep de 65 (of de 67) niet haalt, dan moet je het niet doen tenzij je er extra voor betaald krijgt. Met dat extra geld overbrug je de jaren voor de AOW. Het financiële vermogen van iemand is het systeem dat bijhoudt hoe hard er in het verleden gewerkt is.

Overigens steunde precies één iemand in het jonge en hoog opgeleide publiek Jongerius’ strijd om de AOW-leeftijd toch op 65 te houden.