Thijs

Hoeveel rijken ontvluchten Nederland?

België opgelet, want de Nederlandse rijken staan te trappelen om ons land te verlaten. Een onderzoeksbureau heeft 480 mensen gebeld met een inkomen van minimaal 2,5 tot 3 keer modaal.

Zeker 4 procent overweegt in ieder geval in 2008 fiscaal de grens over te gaan om daar belastingplichtig te worden. […] Volgens de onderzoekers zijn het vooral de allerrijksten […] ‘Zeker 9 procent trekt de grens over’

Juist. Het gaat me vandaag niet om het vrijblijvende “overweegt in ieder geval” maar om de manier waarop een statistiek de wereld ingebracht wordt. Zeker 4 procent van 480, dat moet haast wel 4.17 procent zijn, oftewel 20 rijken die telefonisch hebben aangegeven te willen verhuizen. Gebruikmakende van een binomiaalverdeling kunnen we de likelihood functie van het werkelijke percentage berekenen. Die ziet er zo uit:

Likelihood rijken

Er is enige onzekerheid rondom het werkelijke percentage, geeft deze functie aan. Die ontstaat omdat niet alle rijken zijn geïnterviewd, maar slecht 480 van hen. Afgaande op de grafiek ligt het werkelijke percentage waarschijnlijk ergens tussen de 2,5 en de 6,5 procent. Om hier het predikaat zeker 4 procent aan te hangen is wat optimistisch.

Echt speculeren wordt het bij de zogenaamde allerrijksten

Lees verder “Hoeveel rijken ontvluchten Nederland?”

Geld voor de bruiloft

In Twente, waar ik oorspronkelijk vandaan kom, is er een gezegde dat luidt: Een goede bruiloft brengt zichzelf op. Op een uitnodiging voor zo’n feest staat dan het weinig subtiele cadeausuggestie: en dan een plaatje van een envelop, en het tarief voor het bezoeken van een bruiloft is algemeen bekend. Ik herinner mij de tijd dat het 50 gulden p.p. was en het bruidspaar werd bedolven onder gele briefjes, zie hierboven, maar ben de laatste tijd niet meer naar een Twentse bruiloft geweest. In andere delen van het land kan het best net zo geregeld zijn.

Efficiënt, natuurlijk. De jonge geliefden hebben hun geld meer dan nodig en het geven van cocktailshakers en juskommen loopt vrijwel altijd uit op een teleurstelling. Toch is dat laatste wereldwijd de norm. Gelukkig heb je overal economen en af en toe lanceert er een het idee om de Twentse bruiloft ook elders in te voeren. In wat klungelige termen, maar het concept klopt wel. Benieuwd of het aanslaat.

Zelf de provider voor je iPhone kiezen

Een Duitse rechter heeft bepaald dat T-Mobile, de Duitse partner van Apple in het iPhone-project, de toestellen ook simlock-vrij aan moet bieden. Dat wil zeggen dat consumenten niet bij T-Mobile hoeven te zitten om toch een iPhone te krijgen. Dat is ontegenzeggelijk goed voor de klanten, die op deze manier meer keuzevrijheid krijgen. Of niet?

Volgens T-Mobile is de beslissing slecht voor de consument. “Alleen onze klanten kunnen gebruikmaken van exclusieve functies en profiteren van lage tarieven”, laat het bedrijf in een persverklaring weten.

Nee toch? Ja hoor, het staat er echt:

Aus Kundensicht stellt die Bindung an unser Netz sogar einen Vorteil dar.

Het doet pijn aan de ogen. Zielig natuurlijk, dat T-Mobile het geplande monopolie op de iPhone ziet verdampen, maar sowieso en überhaupt niet slecht voor de consument. Als dat net van T-Mobile echt zo goed en goedkoop is, dan blijft die namelijk vanzelf wel. T-Mobile bereidt ook een rechtzaak voor tegen de concurrent die ze dit kunstje flikte. Ik zou zeggen: bespaar je de moeite.

Het generaal pardon kost minder dan 6 miljard

Politicus Henk Kamp heeft berekend wat het generaal pardon voor uitgeprocedeerde asielzoekers de Nederlandse staat gaat kosten. Het betreft een minimumschatting.

Kamp gaat ervan uit dat voor ten minste 15 duizend gepardonneerden (‘een heel lage schatting’) twintig jaar lang bijstandsuitkeringen, bijzondere bijstand, huursubsidies, gezondheidszorg, onderwijs en oudedagsvoorzieningen nodig zijn. ‘Dat kost 20 duizend euro per persoon per jaar, dus zes miljard euro. Minstens’, aldus het VVD-Kamerlid.

De notie dat er kosten verbonden zijn aan een generaal pardon is niet bij iedereen meteen duidelijk en dus is er wel iets te zeggen voor het doen van dit soort berekeningen. Maar dan wel zorgvuldig graag. Kamp ziet twee belangrijke dingen over het hoofd:

Het wil er bij mij niet in dat alle gepardonneerden de rest van hun leven geen belasting gaan betalen aan de Nederlandse staat. Hoewel er ongetwijfeld door een aantal een beroep zal worden gedaan op een uitkering zullen er ook zeker mensen bij zijn die de hun geboden kans met beide handen aangrijpen en gewone, betalende, Nederlanders zullen worden die de fiscus geld gaan opleveren.
Disconteren. Wie zes miljard euro verspreid over twintig jaar moet betalen hoeft maar voor een kleine 14 jaar geld mee te nemen (gebaseerd op de lange rente op staatsleningen, 4.38%). Dat scheelt een stuk.

Beide omissies maken dat het bedrag van 6 miljard een overschatting is. Maar misschien wel de belangrijkste missende informatie is het volgende feit: onder de huidige regels kost ook elke Nederlander de fiscus geld, en wel een kleine 15 duizend euro, gerekend bij geboorte. Wat dat betreft zijn de gepardonneerden al goed geïntegreerd.

Irrationaliteit

In het boek De Renner van Tim Krabbé staat een anekdote over de wielrenner Jacques Anquetil die aan de voet van elke klim zijn bidon uit de houder op zijn racefiets pakt en hem in de zak achterop zijn jas stopt. Gevraagd naar het waarom van deze actie zegt Anquetil: “Da’s logisch: ik moet met fiets en al de berg over, en zo’n bidon maakt de fiets toch weer een paar ons zwaarder. Daarom verwijder ik hem, voordat ik omhoog moet, van de fiets.”

Niets tegen in te brengen en toch knettergek. Ik moest er vanochtend weer aan denken bij de opening van De Volkskrant. Die handelt over een voorstel van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg over de mogelijke compensatie voor orgaandonoren. We schreven er al eerder over, het onderwerp maakt het irrationele in de mens los. Omdat het niet gewenst is dat donoren geld ontvangen voor hun orgaan maar er wel een tekort aan nieren is, komt de raad met een voorstel:

Als beloning verkiest de RVZ een levenslange vergoeding van de ziektekostenpremie voor de donor boven een eenmalig geldbedrag. De huidige zorgpremie bedraagt ongeveer 1.100 euro per jaar. Een gratis polis past bij de heersende moraal ‘dat organen geen dingen zijn waar je geld voor zou moeten krijgen’, stelt de Raad.

Inderdaad: de donor ontvangt geen geld maar zijn ziektekostenpolis, een verplichte maandelijkse last voor iedere Nederlander, wordt voor hem betaald. De irrationaliteit kent vele vormen, maar zo’n fraaie draai ben ik toch sinds de islamitische hypotheek niet meer tegengekomen.

Maakt het uit of er met echt geld betaald wordt of met een tegoedbon voor een polis? Jawel: door voor deze constructie te kiezen wordt een tamelijk willekeurig bedrag, de prijs van een ziektekostenpolis, gepromoveerd tot de aankoopprijs van een nier. Is dat toevallig ook de marktruimende evenwichtsprijs waarbij de wachtlijst van patiënten verdwijnt en er geen wachtlijst voor donoren ontstaat? Mogelijk, maar reken er maar niet op.

Overigens blijkt verderop in het boek dat de anekdote over Anquetil niet werkelijk gebeurd is. Misschien is er ook voor de orgaanmarkt nog hoop.

toevoeging 17/11: treffend stuk over dit onderwerp op MR.

U hebt de tweede prijs in een schoonheidswedstrijd gewonnen

Monopoly, het bordspel. Zou iemand dat nog spelen tegenwoordig? Kennelijk wel. Deze twee pagina’s beschrijven uitgebreid de kansverdeling over de verschillende vakjes en de optimale strategie. De borden zijn Amerikaans, maar de vertaling naar een Nederlands bord is zo gemaakt.

Je vermoedt dat het spelen van Monopoly in hun jeugd voor veel mensen het beeld van de werking van de economie heeft bepaald. Jammer, want hoewel het een redelijke weergave is van de vastgoedsector lijkt de werking van Monopoly helemaal niet op die van de echte, grote, economie. Het spel is zoals de meeste bordspelen zero sum: de een zijn winst is de ander zijn verlies. De diensten die verhandeld worden, overnachtingen in huizen en hotels, worden onvrijwillig en tegen vaste prijzen aan de man gebracht. Je zou er een gevoel aan over kunnen houden dat handel altijd verliezers oplevert.

Kan het beter? Ik heb zo’n vermoeden dat computerspelen tegenwoordig beter laten zien hoe een economie kan werken. Civilization wordt in die categorie vaak genoemd. Ik durf er alleen nog niet aan te beginnen.

Verwarmde terrassen, externe effecten

Is het erg dat alles in Nederland later gebeurt dan elders in de wereld? Soms wel, maar het heeft zijn voordelen. Dit initiatief van GroenLinks om verwarmde terrassen in Utrecht te verbieden (in verband met de uitstoot van broeikasgassen-nou ja) komt zo’n twee en een halve maand nadat hetzelfde geval in Engeland speelde. Mooi, want dan hoef ik hier niet te verhalen over de inefficiëntie van een verbod vergeleken met een corrigerende Pigou-belasting: er is namelijk al een Engelsman die deze sterke argumenten in heeft zitten typen. Vertaalt u het zelf even?

De gemiddelde verzekerde

Vorig jaar klaagde ik op deze plek over de manier waarop de pers over de wijzigingen in de basisverzekering schreef. Die wijziging is een overheveling van geld van gezonde mensen naar zieke mensen, maar de pers had het uitsluitend over de gemiddelde verzekerde. Daarmee sloeg zij de bal behoorlijk mis. Binnenkort gaat de wijziging daadwerkelijk in, en veranderen er drie dingen:

De no-claim wordt afgeschaft. Wie geen kosten maakt krijgt toch geen geld terug. Dit maakt de gemiddelde premie lager. Gezonde mensen betalen echter meer en zieke mensen minder.
Het verplicht eigen risico gaat omhoog naar €150. Dit is nadelig voor mensen die weten dat ze sowieso €150 gaan claimen en dat bedrag liever verzekeren (al weten ze dat niet altijd). Ook dit maakt de gemiddelde premie lager. Zieke mensen gaan meer betalen, maar voor gezonde mensen maakt het niet veel uit omdat hun eigen risico waarschijnlijk al boven de €150 lag. Zij profiteren wel mee van de besparingen die uit het hogere eigen risico voortkomen.
De dekking wordt uitgebreid. Ook dit pakt voor iedereen verschillend uit, afhankelijk van de kwalen die men heeft. Over het algemeen is dit positief voor zieke mensen en negatief voor gezonde mensen.

Hoe staat het er dit jaar voor? Lees mee in dit artikel in de Volkskrant.

Amsterdam – Nederlanders betalen volgend jaar gemiddeld 167 euro meer voor hun zorgverzekering.

Dat begint weinig hoopgevend. Dit bedrag is irrelevant omdat de gemiddelde patiënt niet bestaat. Gelukkig is de tweede zin beter:

Gezonde verzekerden die niet of nauwelijks gebruikmaken van de zorg, gaan er gemiddeld 222 euro op achteruit.

En zo gaat het nog even door. De vermelding van de verschillende effecten voor meer en minder gezonde mensen is een plus ten opzichte van vorig jaar. Meer kranten na de klik.
Lees verder “De gemiddelde verzekerde”

Klimaatverandering en het aanbod van fossiele brandstoffen

Vorige week verscheen het paper al in de rechter kolom van interessante economie maar het is de moeite waard nog wat uitgebreider stil te staan bij het werk van de Duitse econoom Hans-Werner Sinn aan de economie van de klimaatverandering. Sinn schreef een prachtig verhaal dat de lezer de ogen opent en het klimaatprobleem in een compleet ander licht zet.

Kern van zijn betoog is de markt voor fossiele brandstoffen: olie, gas en kolen. Zolang de brandstoffen in de grond zitten dragen ze niet bij aan klimaatverandering, maar worden ze opgestookt dan stijgt de concentratie CO₂ en begint de ellende. Het beleid in Westerse landen is op dit moment om de vraag naar fossiele brandstoffen terug te dringen door zuiniger productie, andere energiebronnen, belastingen, etcetera. De doelstelling van het kabinet is dan ook geformuleerd in termen van het terugdringen van de Nederlandse CO₂-uitstoot. Het belangrijke punt in de analyse van Sinn is dat hij duidelijk maakt hoeveel dit beleid oplevert voor de wereldwijde uitstoot van CO₂. Zijn schatting houdt het midden tussen

Helemaal niets. Olie kan voor ongeveer $10 per vat gewonnen worden. Zolang er meer voor een vat wordt betaald zullen de eigenaren van de ondergrondse olie het oppompen. De aanbodcurve loopt bijna verticaal: als Europa minder vraagt verlagen we de prijs voor andere gebruikers. One country’s green policies just help the other country buy energy at lower prices, and the speed of global warming is unchanged.

De uitstoot gaat omhoog. U leest het goed: als we morgen overstappen op windenergie en biomassa gaat het verbruik van fossiele brandstoffen omhoog. Dat heeft te maken met het optimale extractiepad, druk op meer onder dit bericht voor een korte uitleg.

Zo, die zit. En het gekke is, hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik Sinn gelijk moet geven. Lees vooral zijn paper, of de korte samenvatting en probeer maar eens tot een andere conclusie te komen. Wat kunnen we dan wel doen aan het klimaat? Sinn zet in op het opslaan van CO₂ onder de grond, bijvoorbeeld in de lege Nederlandse gasvelden, en in herbebossing.

Ik zie nog wel enige rol voor de vermindering van de vraag naar fossiele brandstoffen: het levert ook een directe besparing van lokale vervuiling (fijnstof, lawaai) en het overschakelen op duurzame energie is een proof of concept: als wij het kunnen, kan iedereen het. Daarmee bereiden we de weg naar een oplossing waarbij een groot gedeelte van de fossiele brandstoffen onder de grond blijft. Hoe dat afgedwongen kan worden is dan nog steeds de vraag.

Lees verder “Klimaatverandering en het aanbod van fossiele brandstoffen”

Een marathon lopen

Aanstaande zondag wordt de marathon van New York verlopen. Er zijn vele manieren waarop economische inzichten toe te passen zijn in het hardlopen, dat uiteindelijk ook het efficiënt omgaan met schaarse middelen is. Jaren geleden schreef ik daar in dit stuk al eens over. Daarin ook het bekende commitment probleem van vrijwel alle sporters: hoe kun je ervoor zorgen dat je de zware trainingen volhoudt als je er, op het moment van training, prikkels zijn om het rustig aan te doen? (Helaas, ik kende destijds dit artikel van Schelling nog niet, dat een natuurlijke referentie is). Oplossing: om een meertje lopen zodat je niet af kunt snijden.

Sommige wetenschappers stellen dat het lopen van een marathon slecht is voor het lichaam. Dat is natuurlijk maar een partiële analyse. Het inschrijven voor een marathon is het doen van een commitment dat leidt tot vele uren nuttige training. Daarbij valt de schade op de dag van de race in het niet.

In New York doen traditiegetrouw veel Nederlanders mee, waaronder vaak onze royalty. Je zou zeggen dat al die pop- en tv-sterren het niveau van het Nederlandse contingent naar beneden halen, maar dat valt erg mee. De Nederlanders doen het in New York beter dan de gemiddelde deelnemer. Dat is misschien wel te verklaren met het Alchian-Allen theorema.

Lees verder “Een marathon lopen”