Strategisch stemgedrag bij de FIFA

De keuze van Rusland als organisator van het WK voetbal in 2018 heeft vooral in Engeland nogal wat stof doen opwaaien. Dat land waande zich favoriet en de ontzetting was dan ook groot toen ze er met slechts twee stemmen in de eerste ronde al uitvloog.

Zoals altijd kun je je afvragen of de uiteindelijke keuze ook echt de voorkeur van de commissieleden weerspiegelt. Uit de sociale keuzetheorie weten we dat er geen enkele methode bestaat om de voorkeuren van een groep mensen op een adequate manier te aggregeren (eerder en eerder, ook hier) en waarschijnlijk is deze verkiezing daar een mooi voorbeeld van.

In elke ronde mochten 22 afgevaardigden kiezen uit een aantal opties. In elke ronde viel de optie met de meeste stemmen af, net zo lang tot er een optie over was met een absolute meerderheid. Net als elke stemprocedure is ook deze gevoelig voor strategisch gedrag en dus voor manipulatie.

Stel bijvoorbeeld dat u lid bent van de commissie, uw eerste voorkeur is Engeland, uw tweede voorkeur is Nederland/Belgie. De verwachting is dat Engeland sowieso wel doorgaat naar ronde 2. Wat doet u dan? Inderdaad, u stemt op Nederland/Belgie, want met die Engelsen komt het vast wel goed, en zo vergroot u de kans dat u uw tweede voorkeur in de race houdt. Echter, als iedereen er zo over denkt, dan gaat er toch iets mis en misschien is dat wel precies wat er gebeurd is.

Lees verder “Strategisch stemgedrag bij de FIFA”

Ierland, debet en credit

Ook voor een macro-econoom is het lastig bij te houden hoe de crisis zich voortsleept en op welk station we nu weer zijn aangekomen. Gelukkig is het wel mogelijk om terug te kijken en te zien welk traject we inmiddels afgelegd hebben. Om het voor mezelf helder te krijgen en u te helpen op uw volgende borrel, een kort overzicht.

Er is iets mis met Ierland, zoveel is duidelijk. Maar waar begon het allemaal? Bij deze kredietcrisis ligt de bron van alle ellende bij de spaarders wereldwijd, die geld overhadden en dat naar hun lokale bank of pensioenfonds brachten. Onder deze groep zijn veel Aziaten, maar ook de Nederlanders sparen driftig mee. Wat gebeurde er met (een gedeelte van) dat geld? Volg het in onderstaand plaatje. Ik begin bij twee groepen spaarders, ingedeeld naar de investeringen van hun bank of fonds.

Het geld van groep 1 komt uit bij Ierse banken, die een mooie manier hebben gevonden om er meer van te maken: ze lenen het uit aan Ieren die er een huis van kopen. Door een goed lopende vastgoedsector neemt de waarde van de belegging snel toe. Groep 2 ziet zijn geld gestald bij de Ierse overheid, een optie met minder rendement maar voor ons vrijwel zonder risico, nu de Ieren meedoen met de Euro.

Lees verder “Ierland, debet en credit”

Maximaal nut

Hoe kan een mens het beste leven? Als ik als econoom advies zou moeten geven dan zou het ongeveer het volgende zijn:

Zoek datgene waarin je de grootste talenten hebt, relatief ten opzichte van je landgenoten. Concentreer je uitsluitend op dat gebied en word er zo goed mogelijk in. Maak er je beroep van en verdien geld, waarmee je alle dingen koopt die je zelf niet kunt maken.

Kwestie van comparatief voordeel. Als iedereen op deze manier leeft produceren we met z’n allen maximaal en is iedereen goed af. Maar nu het vreemde: ik leef zelf helemaal niet op deze manier. Uiteraard ben ik erg goed in mijn werk, maar ik geen monomaan. Vaak zet ik de PC uit om iets anders te doen, terwijl ik ook best nog een paper had kunnen schrijven.

Goed, ik consumeer vrije tijd. Dat was te verwachten. Maar zelfs dan: ik sport, verdiep me in bijzaken, praat urenlang met de buren. Allemaal betrekkelijk laag-productieve vormen van entertainment. Wat is er aan de hand?
Lees verder “Maximaal nut”

Parkeerprijs

Economie gaat over het efficient verdelen van schaarse goederen, dat weet u inmiddels. Een parkeerplaats bijvoorbeeld zou toegewezen moeten worden aan diegene die bereid is het meest te betalen, en dus niet aan degene die toevallig het verste weg woont. In de praktijk gebeurt dat vrijwel nooit, vandaar dat discussies over parkeren regelmatig onze kolommen sieren.

Toch benieuwd hoe ze dat op een topfaculteit in de VS doen. Parkeerplaatsen worden daar verhandeld op een interne markt? Geveild wellicht? Eh, niet dus. De volgende foto van de parkeerplaats van Northwestern dook vorige week op: [via]

nobelparkeren

En ze zijn niet de enige. Komisch is ook het commentaar bij het bericht (nou ja, voor vakidioten dan):

But I thought searching for an open spot was Dale’s favorite activity?

Endogeen gedrag en HIV besmetting

Slecht nieuws: het aantal homo’s dat besmet is met het HIV-virus is sterk gestegen, tot een aantal dat hoger ligt dan ooit. Frank de Wolf, directeur van de Stichting HIV Monitoring geeft een verklaring:

Eén is dat de totale groep groter wordt omdat mensen met hiv dankzij medicijnen langer leven dan vroeger. Daarnaast is er een groep [?¦] die besmet zijn maar dat niet weten. Zij houden de epidemie op gang.

Maar dat verklaart alleen waarom het aantal geinfecteerden zo hoog is, niet waarom het aantal nieuwe gevallen zo sterk stijgt. Volgens recent Amerikaans onderzoek, gepubliceerd in het gerenommeerde QJE (eerder) ligt het, althans in de VS, dan ook net iets anders. Ten eerste blijven door goede medicijnen geinfecteerden inderdaad langer in leven, maar dat betekent ook dat ze bij gelijke seksuele activiteit meer mensen besmetten. Ten tweede zijn mensen, juist doordat HIV geen dodelijke ziekte meer is, eerder bereid om onveilige seks te hebben (in het onderzoek twee keer zo vaak). De combinatie van die twee factoren leidt er uiteindelijk toe dat ongeinfecteerden ironisch genoeg slechter af zijn door de betere medicijnen.

Stilvallen

Als trouwe lezer van dit weblog weet u al dat economische berichten in de pers vaak toch net niet helemaal kloppen. Maar vanochtend maakt het ANP het wel erg bont. “Spaanse economie valt stil” alarmeert het persbureau. Wat nu!? Is heel Spanje massaal op zijn gat gaan zitten!? Is er van overheidswege besloten tot een massale en langdurige siesta!? Wordt er echt niets meer geproduceerd!? Natuurlijk niet:

De Spaanse economie is in het derde kwartaal gegroeid noch gekrompen ten opzichte van het tweede kwartaal.

De Spanjaarden produceren dit jaar dus precies net zo veel als vorig jaar. Dat zou ik zelf geen stilvallen willen noemen.

Rijke outliers

Het CBS heeft het gemiddelde inkomen per gemeente berekend en publiceert over de extreme waarden. Dat de gemeenten aan de rand niet noodzakelijk “arm” of “rijk” zijn, zoals de kop beweert, bespraken we al eerder. Toch is het leuk om de gegevens even te bekijken. Ze worden geleverd in percentage boven of onder gemiddeld, dat is aan de onderkant begrensd dus plot ik de verdeling van log(1+0.01P):

Tot mijn verrassing is het een vrij normale verdeling, behalve aan de rechterkant. Als je de steekproef beperkt tot logp<0.25 kun je de hypothese van een normale verdeling niet meer verwerpen. Met die normale verdeling in het achterhoofd is het dus niet zo opmerkelijk dat er plaatsen als Pekela en Stadskanaal bestaan, maar is het wel vreemd dat er een Bloemendaal en een Wassenaar zijn.

Nu nog een theorie. Het is mogelijk dat veelverdieners verhuizen om bij elkaar te gaan wonen (en weinigverdieners niet) of het kan dat de mogelijkheden om veel te verdienen in sommige gemeenten groter zijn dan in anderen. Uiteraard speelt er een endogeen effect: misschien levert het bij elkaar wonen (theorie 1) nog weer extra inkomen op door netwerkmogelijkheden (theorie 2). Daar zit een mooi proefschrift in.

Red Plenty

Eerder dit jaar las ik Red Plenty van Francis Spufford en door voortdurende drukte was ik vergeten om er een berichtje over te typen. Gelukkig is het weer de tijd van best of the year lijstjes zoals deze, waarop het boek liefst drie keer voorkomt. Zo heb ik een reden om er toch nog even iets over te melden.

We zijn als economen druk doende om alsmaar uit te leggen dat het verwerken van schaarste via markten een goed idee is. Maar de beste manier om dat uit te leggen is misschien wel door te kijken naar situaties waarbij een andere methode gekozen wordt. Het is wat flauw om dan over een verziekte omgeving als het Oost Europa van eind jaren ’80 te beginnen, maar Spufford geeft het alternatief een echte kans in dit boek over de Sovjet Unie in de jaren ’50. Vol optimisme over de planeconomie en vastberaden de Amerikanen achter zich te laten.

Het is een wat onconventioneel boek zoals Neal Stephenson ze ook wel schrijft: een roman waarin echte gebeurtenissen en personen een rol spelen, waarin de grote lijnen kloppen maar de details grotendeels verzonnen zijn. En zo krijg je een verhaal waarin bijvoorbeeld de mysterieuze Nobelprijswinnaar Leonid Kantorovich een grote rol speelt, en Chroesjtsjov. Op fraaie wijze komt aan het licht hoe het plan uiteindelijk misloopt: met fabrieksdirecteuren die net de verkeerde prikkels krijgen, via een planner die ze de verkeerde machine stuurt omdat de prijs van machines per kilo wordt vastgesteld en de nieuwe, betere machine te licht is, en zo voort naar de grote misstanden als de politisering van wetenschappelijk onderzoek. Tussendoor krijgt de lezer ook nog een hoofdstuk over de oorzaken van longkanker, en de bijbehorende loterij in de longen van een OR-programmeur.

Leuk boek, en economisch klopt het als een bus: UvA-professor Ellman consulteerde de schrijver. Hier is de site met gratis hoofdstuk, hier klaagt de schrijver dat op de cover een cyrillische Ya staat in plaats van een R. Misschien iets voor op uw verlanglijstje.