Rijke ouderen

De rapen zijn gaar nu Diederik Samsom heeft gewaagd te constateren dat de meeste ouderen in Nederland echt niet arm zijn. Daarin heeft hij wel gelijk, en de observatie dat 78% van ‘s lands vermogen in handen van 50-plussers is zal ook best wel kloppen. Maar is dit nu een teken dat het in Nederland oneerlijk verdeeld is? Ik denk het niet, en de huidige verdeling over generaties is grofweg zoals je die zou verwachten.

Want. Een jongere die net begint te werken heeft meestal een bescheiden financieel vermogen, maar een grote hoeveelheid menselijk kapitaal. Dat wil zeggen, de contante waarde van de resterende tijd op de arbeidsmarkt is groot, maar het banksaldo is laag. Voor een pensionerende oudere is het omgekeerd: menselijk kapitaal bijna op, financieel kapitaal omvangrijk. In de tussenliggende tijd wordt menselijk kapitaal, door te werken, omgezet in financieel kapitaal.

Wie vervolgens gaat kijken waar op enig moment het meeste financiële vermogen zit, komt vanzelf uit bij de ouderen. Dat is niet schokkend en ook niet oneerlijk. Feit is wel dat menselijk kapitaal wendbaarder is dan financieel kapitaal. Het is moeilijk direct te belasten en als de regels weer eens veranderen, kan de eigenaar zich nog aanpassen door bijvoorbeeld meer, minder, langer of korter te werken.

Bepaalde getallen

getallen

Voor op de Volkskrant (vandaag gratis te lezen) haalt Arnon Grunberg de schrijver J.M. Coetzee aan, die schrijft

Bepaalde getallen die hoog waren, zijn plotseling laag geworden, en als gevolg daarvan zijn we armer. (…)Er is niets veranderd behalve de getallen

waarop Grunberg opmerkt dat deze getallen op beeldschermen ook nog eens “weinig tot geen relatie hebben met de werkelijkheid waarin wij leven”. Je kunt daar moedwillig onbegrip in lezen, maar in die opmerkingen klinkt ook de echo van de alles doet het nog-gedachte die je vlak na de crisis in 2008 wel eens hoorde: waarom gaan we eigenlijk niet door met waar we mee bezig waren? Dat ging toch prima? Waar is die crisis nou voor nodig?

Nou is het  niet moeilijk om het op te nemen voor  getallen op schermen in het algemeen. Ze zijn ook maar de boodschapper,  de hartslag op de monitor naast het ziekenhuisbed, de maximumsnelheid op het bord boven de snelweg. Interessanter is wat de getallen proberen weer te geven.

Daar ligt de sleutel van het verhaal, de verklaring voor de macht van de getallen.  Coetzee en Grunberg hebben het, neem ik aan, over prijzen op financiële markten. Dat is een bijzonder soort getal, omdat het niet alleen iets zegt over het heden maar ook over de verwachte toekomst. Heel de handel in aandelen, obligaties, derivaten en wat dies meer zij draait om de vraag wat er morgen, overmorgen, en daarna gebeurt. Vrijwel alle stukken zijn contracten om in de toekomst tot een overdracht te komen. Als de toekomst tenminste op een bepaalde manier uitpakt.

Dat verwachtingen een relatie hebben met de werkelijkheid waarin wij leven, is onomstotelijk waar. Vrijwel iedereen doet zijn werk onder invloed van verwachtingen. De bakker bakt voor de klant van morgen, de bouwer bouwt voor het gezin dat nog moet beslissen om een huis te kopen. Als blijkt dat de verwachting niet klopt,  stopt het werk. Het hoge getal dat laag wordt, geeft iets belangrijks aan: we verwachten niet langer dat onze bezigheid zal leiden tot iets nuttigs. Voor de  kantoren die we aan het bouwen zijn, is helemaal geen belangstelling. In veel gevallen komt er nog een tweede laag verwachtingen overheen: we verwachten ons contract in de toekomst niet langer door te kunnen verkopen aan iemand anders met hoge verwachtingen.

Grunberg schrijft over SNS, waarvan de redding ook maar een veranderend getal zou zijn. Dat zal wel, maar dat doet geen recht aan de torenhoge verwachtingen, de vermoorde dromen, de stommiteiten en de angst achter de reeks van getallen. Van een schrijver zou je toch beter verwachten.

Exportsucces

De Europese economie maakt vele prachtige dingen: auto’s, wijn, olijfolie. Maar het grootste exportsucces is een papierproduct dat wereldwijd aftrek vindt. Het betreft een kleine afbeelding van een brug, met paarse accenten een sterrenmotief. En hoewel het productieproces geheim is, kunnen de kosten per stuk niet veel hoger zijn dan een euro.  Toch hebben vele afnemers, met name in Zuid Amerika, er grif €500 voor over!

Het is dan ook onbegrijpelijk dat er politici zijn die deze industrie de nek willen omdraaien.

Outsource jezelf

Een geweldig verhaal deed deze week de ronde op het internet, zie hier. Een programmeur bij een groot Amerikaans infrastructuurbedrijf blijkt al geruime tijd zijn eigen baan (salaris: $250.000 per jaar) te hebben uitbesteed aan een Chinese programmeur in Shenyang:

Bob was paying a Chinese firm about $50,000 a year to do his work, then spent the day surfing the web, watching cat videos and updating his Facebook page.

Hoe lang dat dealtje al liep is onduidelijk, want “de log-files gaan maar een half jaar terug”. Al een behoorlijke tijd dus. Inmiddels was de baas meer dan tevreden over het geleverde werk:

Quarter after quarter, his performance review noted him as the best developer in the building.

Een en ander kwam aan het licht toen het bedrijf beveiliger Verizon inschakelde wegens verdachte activiteit op het netwerk, zie hun oorspronkelijke bericht.

De cruciale vraag is natuurlijk waarom de werkgever zelf niet op het idee is gekomen om het werk van deze programmeur uit te besteden en dus 80% te besparen. En of ze dat nu wel gaan doen.

Het meest gelezen van 2012

Gelukkig nieuwjaar! Ook al weer traditioneel (zie vorig jaar) een overzicht van de meest gelezen berichten van 2012, met dezelfde methodologische kanttekeningen als vorig jaar. Overigens beperken wij ons hier tot reguliere berichten, en tellen we pagina’s zoals die met info over de PAM en het aanmeldformulier niet mee.

Het is wat. Verwoede pogingen tot doorwrochte economische analyses ten spijt, de hoogste kijkcijfers gingen naar een onschuldig bericht dat constateerde dat 3 kilo aardappelen bij de AH goedkoper waren dan 1 kilo. Via Twitter liep dat volledig uit de hand, met als gevolg deze topscore.

Gastblogger Marcel prijkt op plaats 4, terwijl de multipliertrilogie van Thijs integraal de top 10 haalt, op plaatsen 2, 5 en 8. Het enige bericht van voor 2012 in de lijst staat op 3.  Twee berichten over de politieke aandelenmarkt halen op de valreep de top 10.

2012

Zo tegen oud en nieuw kijken we, als te doen gebruikelijk, nog even om naar de gebeurtenissen op deze site in de afgelopen 12 maanden. Na 7,5 jaar bloggen blijken we qua publiek nog steeds niet aan de top te zitten. Vorig jaar leek het bezoek te stagneren, maar in 2012 groeide het weer met een verbazende 30%, waardoor we zomaar op 2300 pageviews per dag komen. Op het moment van schrijven zijn er bovendien 212 lezers van onze twitteraccount, meer dan een verdubbeling in dit jaar.

Screenshot from 2012-12-27 20:24:12

Er gebeurde dan ook van alles. Dit was een verkiezingsjaar, waardoor we de PAM weer konden laten draaien. De uitslag stelde teleur, in die zin dat de handelaren de uitslag niet beter konden voorspellen dan de peilers. Wellicht is het een geruststellend idee voor onze lezers dat de beste politieke analist tevens auteur op deze site is.

Verder breidden we intern en extern uit. Na een paar gastblogs van Marcel Canoy op deze site startte hij met het economentijdschrift ESB een eigen weblog op een vergelijkbaar adres, waar onze beste berichten inmiddels doorgeplaatst worden. Dat daarmee ook het bezoek op dit adres oploopt is één van de rare wetmatigheden van het internet. Ook debatsite MeJudice plaatst nu links hiernaartoe, wat het bezoek verder aanwakkert. Komen er dan ook nog mensen binnen via zoekmachines? Ja, en de lijst met zoektermen draait dit jaar richting de PAM:

1 (-) politieke aandelen markt
2 (-) eco.nomie.nl
3 (-) politieke aandelenmarkt 2012
4 (3) hold up probleem
5 (10) producentensurplus
6 (-) phillips curve
7 (8) geld vouwen
8 (-) terug naar de gulden
9 (-) overdrachtbelasting
10 (-) parade van pen

waarbij we aantekenen dat de zoekterm oudejaarslot, de nummer 1 van vorig jaar, dit jaar net buiten de top 10 valt.

Het was een mooi jaar, zoals ook de bedoeling was, en we zien het komende jaar opnieuw met vertrouwen tegemoet. Alvast de beste wensen! 

[Eerder: 2011, 2010, 2009, 2008, 2007, 2006]

De laatste dag

Zo, nog een krappe 24 uur voor de wereld vergaat. Nog een laatste keer naar de wellness dan maar? Of lekker uit eten? Of misschien toch nog even de laatste James Bond meepikken.

Gaat niet lukken, natuurlijk. De masseuse, de ober, en het personeel van de bioscoop hebben zelf waarschijnlijk ook al hun post verlaten en zijn nog een laatste keer naar het zwembad, de electronicazaak of het pretpark. Niet dat ze daar terechtkunnen, want dat personeel is natuurlijk al lang…

Juist. Uit het feit dat de treinen vanochtend nog reden en de inflatie de 100% nog niet genaderd is kunnen we afleiden dat een grote meerderheid van de Nederlanders ervan uitgaat dat de wereld nog wel even bestaat. Toch is het  een fascinerend fenomeen: de eerste les van optimaliseren is dat je met de laatste periode moet beginnen en van daaruit terug moet werken naar vandaag. Wie zijn leven optimaal inricht moet dus eerst bedenken hoe de laatste dag door te brengen, dan de dag ervoor (gegeven dat er genoeg middelen over moeten blijven voor de laatste dag) et cetera.

Een beetje optimalisatie zal er al snel toe leiden dat de laatste dagen in liederlijke staat worden doorgebracht, waarbij alle overgebleven middelen er in rap tempo doorheen gejast worden. Als de laatste dag voor iedereen op hetzelfde moment valt, zoals bij een voorspelbare natuurramp, krijg je problemen zoals hierboven. Komt het einde verspreid voor ons allen, dan kunnen we een meer ordelijke gang van zaken verwachten.

Wie zijn leven over een lange tijd optimaliseert, zal zich aan het begin gedragen alsof hij onsterfelijk is. Dat wil zeggen, het optimale gedrag is vrijwel gelijk aan dat van iemand voor wie de laatste dag nooit komt. Dit is een gevolg van het turnpike theorema. Dat klopt wel ongeveer met mijn waarnemingen. Maar komt het einde in zicht, dan zou het gedrag steeds bandelozer moeten worden. In bejaardentehuizen zou het permanent feest moeten zijn. Het vreemde is dat je dit nauwelijks ziet.

Kartels Kraken

Prijzen in een kartel zijn vaak stabieler dan wanneer bedrijven concurreren. In een recente paper met twee collega’s ontwikkelen we een methode om te toetsen of de bedrijven met de meest stabiele prijzen willekeurig over het land verdeeld zijn, of dat er sprake is van clustering — wat zou kunnen duiden op lokale kartels.

En vandaag staat die paper zomaar uitgebreid genoemd in The Economist. Dat lijkt mij een volledig citaat meer dan waard:

In a 2012 paper Pim Heijnen and Marco Haan, both of Groningen University, and Adriaan Soetevent of Amsterdam University analysed location and price data for around 3,300 Dutch petrol stations. Their first step was to calculate the distribution of petrol prices and label the most stable as suspicious. The next step was to use location data and maps. If the cause of smooth prices was something innocent (lazy managers, say) then suspect stations should have been randomly scattered across the country. But they weren’t. Stable pricing patterns often appeared in clusters, suggesting local collusion.

Het is een mooie dag.

Kerst

Op de virtuele burelen van uw favoriete weblog beginnen wij al behoorlijk in de kerstsfeer te komen. Nu hoor ik u vragen: kerstsfeer en aandacht voor de huidige economische problemen, gaat dat wel samen? Het antwoord is een ondubbelzinnig Wel Degelijk. Kijk bijvoorbeeld eens naar dit nogal geniale filmpje (waarschijnlijk minder geschikt voor verstokte Keynesianen), van de makers van deze.

En alsof dat nog niet genoeg is hebben we ook nog deze, al vond ik die zelf beduidend minder:

Hoe dan ook, alvast een fijne kerst!